Bij de Tuinman, Hilversum

Ze waren helemaal niet op zoek naar een nieuwe locatie voor hun horeca-activiteiten rondom vegetarisch eten. Maar op aandringen van een goede kennis gingen Meike Lockhorst en haar vriend Kevin McMulkin in 2017 toch maar even kijken op Buitenplaats De Hoorneboeg in Hilversum, een verzameling van monumentale gebouwen te midden van bos en heide. Het was donker en druilerig en de moestuin en kas - voor deze groentenspecialisten de belangrijkste elementen van de locatie - waren vervallen en overwoekerd. Toch wisten ze direct: hier krijgt ons bedrijf toekomst.

Lockhorst en McMulkin zijn, zoals zij het zelf zeggen, ‘allesbehalve geitenwollensokkentypes’. ‘We inspireren anderen graag om meer groenten te eten, want dat is duurzaam. En dat doen we gewoon door lekker vegetarisch eten klaar te maken in ons restaurant Bij de Tuinman op Buitenplaats De Hoorneboeg. In de bijbehorende moestuin groeien bessen, bramen, frambozen, pompoenen, courgettes, bonen, aardappelen en nog veel meer gewassen’, zegt Lockhorst.

Hun duurzame visie komt tot zijn recht op Buitenplaats De Hoorneboeg, waar bewustwording en omkijken naar elkaar als een rode draad door de geschiedenis lopen. De laatste bewoonster, mevrouw Pijnappel, gaf het landgoed een maatschappelijke betekenis mee. Zij liet haar boerderij verbouwen, zodat hardwerkende Amsterdamse fabrieksmeisjes er ’s zomers een weekje tussenuit konden. Toen Pijnappel in 1973 overleed, liet zij het landgoed na aan de Remonstrantse Broederschap. Ze drukte hen op het hart er een plek voor ‘bezinning en geestelijk beraad’ van te maken. Dat deden ze, door hun gemeenschap daar onderdak te bieden.
Toen de onderhoudslasten te hoog werden, verkochten de Remonstranten De Hoorneboeg aan drie investeerders. Die riepen Stichting Culturele Buitenplaats Hoorneboeg in het leven. In de oude statuten van De Hoorneboeg vervingen ze het woord religieus door spiritueel en zo bleef de maatschappelijke functie overeind.
Sinds 2019 zijn meerdere ondernemers, actief in onder meer yoga, persoonlijke ontwikkeling en leiderschapstraining, gevestigd op het landgoed.

De mensen die retraites en workshops volgen bij die aanbieders, kunnen tussen de middag en in de avond aanschuiven in het restaurant Bij de Tuinman. Dineren kan in de voormalige tuinmanswoning en in de kas, in 1882 ontworpen door meneer Moorman. Op de kaart staan ‘tuincocktails’, groentegerechten en door buurman Arjen Meeuwsen gedistilleerde appelciders van appels uit eigen hoogstamboomgaard. Leuk detail: deze buurman was degene die het stel tot drie keer toe uitnodigde op De Hoorneboeg, wetende dat zij daar perfect zouden passen.

SUCCESFACTOREN EN AANDACHTSPUNTEN

Ervaren horecaondernemers
Lockhorst en McMulkin hadden hiervoor een pop-up-restaurant in een kas in Utrecht. Met een beperkte horecavergunning konden ze kleinschalige etentjes en proeverijen organiseren, maar een volwaardig restaurant werd het niet. Op Buitenplaats De Hoorneboeg konden ze dat wel realiseren. ‘Maar dat werd dan natuurlijk wel onze eerste échte horecagelegenheid’, zegt Lockhorst. ‘We hebben veel hulp gehad uit het netwerk van de bestuursleden van De Hoorneboeg en van een ervaren horecaondernemer. Die heeft meerdere horecazaken en wilde ons graag adviseren. Hij keek onder andere of onze berekeningen klopten en tipte ons waar we nog meer op moesten letten.’

Info van oude bewoners
Hulp kwam ook van de kleinkinderen van de vroegere tuinman. ‘We hebben zijn kleindochters ontmoet, ze hebben zelfs bij ons gegeten’, zegt Lockhorst. ‘We mochten hun familiefotoalbum lenen, zodat wij precies zagen hoe het vroeger was. Ideaal voor de restauratie. Ze vertelden ons ook dat het toiletwater met een gootje de moestuin in liep. Dat is nu gelukkig niet meer het geval’, zegt ze lachend. ‘Om van de oude woning een restaurant te maken, hebben we muren doorbroken. De voormalige keuken hebben we samengevoegd met twee slaapkamers, zodat het een grote keuken werd. En onze bar staat in de voormalige gang.’

Dure deur
Een onaangename verrassing was voor de ondernemers de oude keukendeur, die vroeger werd gebruikt voor de bevoorrading. ‘Die was dichtgekit. Dus wij dachten, we halen de kit weg en maken ’m open. Dat viel tegen’, zegt Lockhorst. ‘Hij bleek helemaal verrot. Omdat het zo’n typische ‘boerendeur’ was, waarvan de bovenste en de onderste helft apart van elkaar open kunnen, was de Monumentencommissie van gemeente Hilversum erop gebrand dat we die helemaal volgens de oude details vervingen. Dat hebben we gedaan. Financieel pakte het minder fijn uit, maar ik moet zeggen, het is erg mooi geworden.’

Bekende architect, bouwmanager en aannemer
Hulp kregen Lockhorst en McMulkin van een vriend van Arjen Meeuwsen van de Ciderij en Distilleerderij op Buitenplaats Hoorneboeg. ‘Dat was Jeroen Schoots van Schoots Architecten. Hij heeft ons geholpen met ons plan. Wat komt waar, hoe gaan we het indelen, et cetera. Voor de kas hebben we bouwmanagement van Amsterdam Ontwikkelt ingeschakeld. Maarten en Klaas spreken de bouwtaal, hebben ook andere locaties op De Hoorneboeg geholpen en hadden dus ook al samengewerkt met de aannemer die hier rondliep. Dat was bijzonder handig, want al met al was de herbestemming met restauratie een immens project.’

FINANCIERING

‘Inderdaad’, beaamt Bernard Brons, accountmanager Nationaal Restauratiefonds. ‘Voor zo’n project heb je een lange adem nodig. En er zijn zo veel belangen in zo’n traject. Denk aan bijvoorbeeld het monumentenbelang, het bedrijfsbelang, het duurzaamheidsbelang en het financiersbelang.’ ‘Gelukkig nam Bernard alle tijd voor ons. Hij was enthousiast en wilde namens het Hilversums Restauratiefonds graag met de Triodos Bank meefinancieren’, zegt Lockhorst. ‘Heel fijn, financiers die verder kijken dan cijfers, bij wie het gaat om het monument, de personen en het verhaal erachter.’
Friederike Hensch, beleidsadviseur cultureel erfgoed gemeente Hilversum en betrokken bij de totstandkoming van het Hilversums Restauratiefonds, onderschrijft die conclusie van Lockhorst. ‘Een reguliere bank zou hebben gezegd ‘een simpele voeg is goed genoeg’. Wij kijken door een monumentenbril. Daarom ben ik blij laagrentende leningen voor restauraties te kunnen verstrekken. Overigens willen wij als overheid niet ‘voor bank spelen’. De samenwerking van het Nationaal Restauratiefonds, die ons fonds beheert, is dan ook heel waardevol.’
Naast de Triodos Bank en het Hilversums Restauratiefonds waren nog meer partijen nodig om het financiële plaatje rond te maken. ‘Allereerst hebben de bestuursleden van de stichting geïnvesteerd om het landgoed te kopen van de remonstranten. Wij pachten nu de grond van hen en wij hebben op onze beurt geïnvesteerd om eigenaar te worden van de tuinmanswoning en de kas’, zegt Lockhorst.
‘De tuinmanswoning hebben we kunnen kopen op afbetaling. Voor de restauratiewerkzaamheden hebben we een laagrentende lening uit het Hilversums Restauratiefonds gekregen. En de financiering die we nodig hadden om het restaurant van de grond te krijgen, hebben we bij vrienden, familie en de Triodos Bank gekregen.’
Het verbaast Brons niet dat het ondernemende duo alle financiers in beweging kreeg. ‘Het zijn ondernemers met een visie. Ze kiezen niet voor snelle ‘return on investment’, maar gaan respectvol met het landgoed om.’

DUURZAAMHEID

Dat respect voor het landgoed en het milieu blijkt ook uit de duurzame maatregelen die het ondernemersduo heeft getroffen. ‘In zowel het restaurant als de kas hebben we vloerverwarming laten aanleggen. En de kas heeft dubbelglas, zodat we zuinig met de opgewekte warmte omgaan.’
In de keuken zijn al maatregelen getroffen om in de toekomst van het gas af te gaan. ‘We koken liever op inductie, maar inductiesystemen voor de horeca zijn heel prijzig’, aldus Lockhorst. ‘Als dat wat minder duur wordt, stappen we over.’
‘En onze groenten, die groeien zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen, met een beetje hulp van natuurlijke mest, compost én geduld’, sluit Lockhorst met een knipoog af.

CONTACT

Bij de Tuinman
Eten en drinken op De Hoorneboeg
Hoorneboeg 4
1213 RE Hilversum

Website: www.bijdetuinman.nl
Telefoon: 035 - 206 23 33
E-mail: bijdetuinman@dehoorneboeg.nl
Facebook: www.facebook.com/BijdeTuinman
Instagram: @bijdetuinman