Adres

Zusterstraat 19 4201 EK Gorinchem Nederland

Monumentstatus
Geen
Transformatiejaar
2013
Oude functie
Spaarbank
Nieuwe functie
Werkplekken Seats2meet
Wonen met zorgfunctie

Een uitgewoonde oude spaarbank in het centrum van Gorinchem. Dat werd het pand waar Annemarie Becu en Fred Vahlkamp hun ideaal wilden realiseren: een woonplek voor hun gehandicapte dochter, een plek tussen mensen en bedrijvigheid, midden in de samenleving.

Opgave

Het initiatief voor de herbestemming van een oude Spaarbank in het centrum van Gorinchem tot een verdieping met werkplekken en een verdieping met wonen en ‘bundelzorg’ ontstond eigenlijk al jaren geleden. Fred Vahlkamp en Annemarie Becu, die inmiddels niet meer samen wonen, hebben twee dochters waarvan de oudste, Lisanne, minder verstandelijk ontwikkeld en motorisch beperkt is, en niet spreekt. ‘Maar ze is een sociaal talent’, benadrukt Fred. Nadenkend over de toekomst van hun dochter bedachten Fred en Annemarie dat Lisanne midden in de stad zou moeten kunnen wonen, op een plek te midden van de samenleving. Ze ontwikkelden een nieuwe visie op zorg: ‘bundelzorg’, vanuit de filosofie dat ieder mens iets te vragen én te bieden heeft.

Deze gedachte leidde in 2012 tot de aankoop van het historische pand aan de Zusterstraat, dat nadat de Spaarbank eruit vertrokken was, diverse bewoners heeft gekend en in een desolate staat verkeerde. De verbouwde en gerenoveerde benedenverdieping werd begin 2013 in gebruik genomen: een grote, kleurige Seats2meet-werkruimte, en twee aparte vergaderkamers. In 2013 wordt de bovenverdieping verbouwd tot een ruimte met drie appartementen. Op de zolderverdieping komt een woonloft. Een van de appartementen is voor Lisanne; de andere zullen worden verhuurd. Het idee is, dat de bewoners een deel van de zorgvraag van Lisanne opvangen. ‘Maar het is zeker niet de bedoeling dat ze alles voor Lisanne doen. Ons uitgangspunt is dat iedereen een zorgvraag en een zorgaanbod heeft en dat je daar onderling een oplossing voor zoekt.’ 

Aanpak

Het pand is aangekocht met kapitaal uit het landbouwbedrijf van de familie Becu in Zeeuws-Vlaanderen. ‘Dat bedrijf is generaties lang overgegaan van vader op zoon. De huidige generatie bestaat uit drie dochters die niet in het bedrijf werken. Wij konden de voormalige Spaarbank aankopen met kapitaal uit het familiebedrijf.’ De hele verbouwing, inrichting en exploitatie gebeurt zonder subsidies of andere steun van officiële instanties. ‘De gemeente weet amper wat zich hier ontwikkelt. Wat kan, doen we zelf, met de hulp van vrijwilligers. Vrienden en kennissen, vrienden van vrienden, mensen die via via aan komen lopen. Er is een heel netwerk ontstaan van vrijwilligers die zich betrokken voelen bij dit project. Mensen herkennen de open sfeer en de energie die hier hangt. Een gepensioneerde timmerman klust hier dagelijks en leerlingen van de praktijkschool werken in de tuin, helpen met slopen en het afvoeren van sloopmateriaal. De Gamma heeft ons gesponsord met verf en ook van andere bedrijven krijgen we allerlei spullen en materiaal. Wat we kunnen behouden, behouden we. Architect Katrien Koppers, gespecialiseerd in de restauratie van oude panden, helpt als vrijwilliger met het ontwerpen en tekenen van de appartementen.’

Ontwerp

Er is bewust gekozen voor een professionele werkomgeving op de benedenetage: ‘We willen voorkomen dat er een te wollige welzijnssfeer ontstaat.’ De ruimte is strak en kleurig. In een van de wanden is de omtrek van de enorme brandkast die hier stond zichtbaar gehouden. Voor de coördinatie van het gebruik van de werkplekken wordt samengewerkt met Seats2Meet. De werkplekken zijn gratis, maar de vergaderruimtes worden verhuurd, behalve als het om vrijwilligersclubs etc. gaat. ‘In die zin geven we het gebouw terug aan de maatschappij.’ Twee maanden na de opening zijn de sfeervolle werkplekken al populair; er komen niet alleen mensen uit Gorinchem werken, maar bijvoorbeeld ook uit Utrecht of Breda.

Het pand is, zoals Fred het noemt, ‘regelloos’. Er staat niets op papier; als je hier binnenkomt, word je gedwongen een gesprek te beginnen. Voor de verhuur van de appartementen zijn Fred en Annemarie al in gesprek met de beoogde huurders, die ook weer uit het netwerk van de initiatiefnemers komen. ‘In overleg met hen bepalen we hoe de appartementen worden ingedeeld en welke faciliteiten er gezamenlijk zullen zijn. Voor het overige zullen ze er met elkaar uit moeten zien te komen.’ Het is de bedoeling dat de bovenverdieping in 2014 bewoond zal gaan worden.

Financiering

Aankoop van het pand en de verbouwing zijn grotendeels gefinancierd uit eigen middelen. De verbouwing wordt uitgevoerd met hulp van vrijwilligers en met behulp van geschonken (gesponsorde) materialen.

Succesfactor

Fred geeft aan dat zij als initiatiefnemers het geluk hadden dat ze het pand zelf konden financieren en niet afhankelijk waren van derden. Bovendien hoefde het bestemmingsplan niet gewijzigd te worden. De benedenverdieping had al een bestemming als ‘bedrijf’, terwijl voor boven de bestemming ‘wonen’ was. Maar zelfs dan heb je bepaalde eigenschappen nodig om je droom te realiseren: ‘ik ben ondernemer, en ben niet zo bang voor risico’s. Mijn uitgangspunt is “just do it!” Ik zie wel wat ik tegenkom. Wees enthousiast, en zorg dat je er mensen bij betrekt. Ga voor binding en ontmoeting.’

Meer informatie

Bouwjaar
1889
Architect (origineel)
J. de Bie, Gorinchem
Architect (transformatie)
Katrien Koppers (ontwerp appartementen)
Eigenaar
Annemarie Becu
Betrokken partijen
Annemarie Becu en Fred Vahlkamp
Organisatie
NPH
Tijdelijk / permanent
Permanent
Gebruiker(s)
Seats2meet, bewoners
Google map of De Bank van Noppes, Gorinchem