Adres

Maliesingel 77 3582 AB Utrecht Nederland

Monumentstatus
Rijksmonument
Transformatiejaar
2007
Oude functie
Zorgcomplex
Nieuwe functie
Wonen

Elk monument vertelt een eigen verhaal en geeft daarmee een gezicht aan een buurt, plaats of regio. Omdat deze prachtige herbestemming in 2007 is getransformeerd, kunnen de gegevens inmiddels verouderd zijn. Evenzogoed blijft dit verhaal een inspiratiebron voor uw herbestemmingsplannen van religieus erfgoed.

Het Hiëronymushuis is een Rijksmonument aan de Maliesingel te Utrecht. In nauw overleg met de Rijksdienst en Monumentenzorg is het pand volledig gerestaureerd en getransformeerd naar luxe woningen in de historische binnenstad van Utrecht. Bij de transformatie konden veel bijzondere historische details gehandhaafd blijven en ontstaat een min of meer vanzelfsprekend respect voor het gebouw en haar beleving zonder functioneel in te hoeven leveren.

Opgave

Het Hiëronymushuis is een Rijksmonument aan de Maliesingel te Utrecht. Het neogotische gebouw is ontworpen door architect Alfred Tepe en gebouwd tussen 1874 en 1877 in opdracht van het Rooms Katholiek Parochiaal Armbestuur als Wees- en Oudelieden gesticht. In 2001 zocht de Katholieke Caritas van de stad Utrecht een nieuw leven voor het huis. Het beleid van KCU is erop gericht op een zorgvuldige en maatschappelijk verantwoorde wijze dit vastgoed terug te brengen naar de maatschappij. In nauw overleg met de Rijksdienst en Monumentenzorg is het pand volledig gerestaureerd en getransformeerd naar luxe woningen in de historische binnenstad van Utrecht.

Aanpak

Een nieuw leven voor een gebouw is zoeken naar een nieuw evenwicht tussen gebouw, omgeving, esthetica, functie, techniek en economie. Het gebouw dwingt met zijn maatraster, constructieopzet, daglicht en verdiepingshoogtes bepaalde oplossingen af. Tijdens de planvorming is het gebouw aangewezen als Rijksmonument. Ook deze monumentale kwaliteit heeft haar invloed op uiteindelijke oplossingen. Geen ingrepen in het monumentale beeld, zoals: geen buitenruimtes in het straatbeeld, behoud van het gotische karakter met hoge ramen in de kapel. Naast de constructie speelt het bouwfysische evenwicht en de installatietechniek een belangrijke rol. Wanneer en waar isoleren, enkel of dubbel glas, geluidwering door extra dik glas om woonfuncties mogelijk te maken. En dat alles binnen een strak financieel kader om een renderende herontwikkeling. De KCU heeft 'op ten noort blijdenstein uit Utrecht gevraagd van begin tot eind te adviseren. De restauratie en verbouwing is gerealiseerd door aannemingsbedrijf H.J. Jurriëns, eveneens uit Utrecht.

De architectuur van Tepe is gerespecteerd. Het maatraster van het gebouw en de gevelkozijnen bepalen de grootte van de woningen. Bestaande balkons aan de achterzijde zijn gehandhaafd, nieuwe buitenruimtes zijn vervlochten in de massa van het gebouw. In de enorme kap zijn bijzondere dakappartementen gerealiseerd. Buitenruimtes liggen verscholen in de zakgoten. Door eigentijds vormgegeven dakkapellen stroomt het licht binnen in de dakwoningen.
Door het hele complex zijn bijzondere historische details in het zicht gelaten. Vanuit deze tweede natuur (wonen) ontstaat een min of meer vanzelfsprekend respect voor het gebouw en haar beleving zonder functioneel in te hoeven leveren. In de koopovereenkomsten zijn afspraken gemaakt over het behoud ervan.
Eén van de woningen in het hoofdgebouw wordt gebruikt als bestuurs-/kantoorruimte door de KCU. De monumentale plafondschildering is weer zichtbaar gemaakt en gerestaureerd en daarmee behouden voor de toekomst.

De bergingen van de appartementen bevinden zich deels in het hoofdgebouw en deels in de tuin. Een grote tuin op de rand van de binnenstad is een kostbaar bezit. Het inrichtingsplan met aantal oude bomen en de historische Mariagrot verraden de leeftijd en het vroegere gebruik van de tuin. De historie en architectuur van Hiëronymus vormden de inspiratie voor het nieuwe tuinplan. De tuin loopt door over de ondergrondse garage. In de tuin bevindt zich een van de oudste betonnen bruggen in Nederland. Het complex is eind 2007 in gebruik genomen.

Financiën

De haalbaarheidsfase laat verschillende mogelijkheden en scenario’s zien, ondanks de beperkingen van casco of monument. In het hoofdgebouw en de kapel zijn uiteindelijk 23 appartementen gerealiseerd. Daarnaast biedt de personeelswoning in de tuin ruimte aan twee eengezinswoningen. In de tuin is een ondergrondse parkeergarage gerealiseerd.
Tijdens de planontwikkeling ontstond een interactie met KCU omtrent de doelstelling (zorgvuldig maatschappelijke retour) hetgeen leidde tot de uiteindelijke scenariokeuze. Door de uitvoerende aannemer binnen het uitvoeringtraject meer dan traditionele verantwoordelijkheden te geven (Engineering & Construct) is zijn betrokkenheid geoptimaliseerd. De koppeling met het toekomstig onderhoud maakt het commercieel extra interessant en draagt bij tot duurzame oplossingen.
Kopers zijn vroegtijdig betrokken vanuit de kopersvereniging (VvE), de behouden uitstraling, sfeer en identiteit geven de bewoners aanleiding hun eigen ‘thuisgevoel’ te creëren. Mogelijkheden worden ten volle benut en leveren uiteindelijk een enthousiaste groep van bewoners/gebruikers.

Leerpunten

Het gebouw dwingt met zijn maatraster, constructieopzet, daglicht en verdiepingshoogtes bepaalde oplossingen af. Door deze goed te inventariseren en te volgen ontstaat er een vanzelfsprekende en eenduidige oplossing.

Meer informatie

Vind de juiste specialist voor uw monument in de SpecialistenWijzer op Monumenten.nl, met expertise in onderhoud, restauratie en verduurzaming. Voor elke klus een geschikte specialist met kennis van en hart voor monumenten. 

Bouwjaar
1874
Architect (origineel)
A. Tepe
Architect (transformatie)
H. ter Beek
L. van Hooff
Eigenaar
Katholieke Caritas van de stad Utrecht (K.C.U.)
Betrokken partijen
K.C.U.
Juriëns Bouw
Copijn
Organisatie
architect
Monumentnummer
514277
Google map of Hiëronymushuis, Utrecht