Adres

Nieuwstad 36-38 1381 CC Weesp Nederland

Monumentstatus
Rijksmonument
Transformatiejaar
2010
Oude functie
Kerk
Nieuwe functie
Tandartspraktijk

Elk monument vertelt een eigen verhaal en geeft daarmee een gezicht aan een buurt, plaats of regio. Omdat deze prachtige herbestemming in 2010 getransformeerd is, kunnen de gegevens inmiddels verouderd zijn. Evenzogoed blijft dit verhaal een inspiratiebron voor uw herbestemmingsplannen van religieus erfgoed.

De Maarten Lutherkerk met het kenmerkende Strümphe-orgel is getransformeerd tot tandartspraktijk. De tandartsruimtes zijn geheel van glas gemaakt om het ruimtelijke effect van de kerk niet aan te tasten.

Opgave

Als gevolg van het samengaan van een drietal protestante kerkgenootschappen (hervormd, gereformeerd en luthers) verloor het rijksmonument zijn functie. Lutherse kerken zijn vaak te klein in vergelijking tot andere kerken en daarom werd ervoor gekozen om een grotere kerk binnen de fusiegemeente als gemeenschappelijke kerk te gebruiken. De Maarten Lutherkerk stond al drie jaar ongebruikt in de verkoop toen de ontwikkelaar dhr. H.R.G. Winter uit Bussum de voormalige kerk heeft gekocht. HRG Winter koopt monumenten, restaureert deze en zoekt er een commerciële bestemming voor.

Aanpak

Na een haalbaarheidsonderzoek heeft de architect de plannen uitgewerkt waarna de bouw van start is gegaan in januari 2010. In een vroeg stadium zijn de betrokken partijen vanuit overheid, adviseurs en uitvoerenden betrokken bij het project.

Omdat er in het begin nogal wat weerstand tegen de plannen was, met name vanwege de functieverandering, zijn voor de omwonenden voorlichtingsbijeenkomsten gehouden. De bevolking heeft de verbouw kritisch gevolgd. Maar voornamelijk vanwege het behoud van het karakter van de kerk is er toch veel consensus gekomen.

Ontwerp

Kerk

Het monumentale karakter is bij de herbestemming van de kerk in stand gehouden door de inbouw transparant uit te voeren. De tandartsruimtes/behandelkamers zijn daarom geheel van glas gemaakt. Het ruimtelijke effect van de kerk is niet aangetast. Er zijn om die reden ook geen verdiepingen gemaakt. Anders zou het ook te donker zijn geworden.

De patiënten komen binnen via de voordeur onder een half rozetraam. Zij betreden vervolgens de kerk door onder het orgel door te lopen. Daarna is er een receptie met uitgebreide wachtruimte voorzien van leestafels. Daarachter bevinden zich de zes behandelkamers.

De torenomloop moest, als gevolg van lekkage, geheel gerestaureerd worden en voorzien van een nieuwe zinken afdekking. Er is een nieuwe betonvloer op palen gestort voor voldoende draagkracht. De bestaande tegelvloer bleek niet draagkrachtig genoeg voor de opbouw van de praktijkruimtes. De nieuwe vloer staat geheel los van het gebouw zelf. De gehele glazen inbouw staat nu op deze vloer. Een deel van de tegels kon worden hergebruikt in het voorste gedeelte.

Kosterswoning

De voormalige kosterswoning aan de achterzijde van de kerk werd ingrijpend verbouwd. De kapconstructie is vernieuwd en in oude vorm teruggebracht. Er zijn nieuwe geïsoleerde dakplaten geplaatst en de houten kozijnen zijn vernieuwd en voorzien van isolerende beglazing. Isolatie aan de buitengevel werd aan de buitenzijde aangebracht waardoor de buitenwand opnieuw afgewerkt moest worden.

Buitenonderhoud

De oude situatie rondom de leegstaande kerk zag er niet uitnodigend uit. Door de bestrating rondom de kerk aan te passen en een aantal solitaire beuken om de kerk te plaatsen oogt het geheel weer uitnodigend. Het perceel werd visueel transparanter gemaakt, onder andere door het verwijderen van oude schuurtjes en schuttingen, waardoor veiligheid en beleving sterk verbeterd zijn. Om dit in de toekomst te waarborgen is het buitenonderhoud ook opgenomen in het onderhoudsplan voor het totale pand.

Valkuil

De afstoting van de kerk is erg problematisch verlopen. Veel lutheranen bleken erg gehecht te zijn aan hun oude gebouw. Ook door cultuurverschillen met de calvinisten die in de gefuseerde kerkenraad veruit in de meerderheid waren zijn veel problemen ontstaan. Zo heeft de kerkenraad besloten de voormalige kerk te verkopen aan de hoogste bieder, terwijl de Stichting Behoud Maarten Lutherkerk het pand had willen kopen.

Meer informatie

Dit project is een inzending van De Gulden Feniks, de enige prijs die zich exclusief richt op het hergebruik van de bestaande gebouwde voorraad. De onafhankelijke stichting Nationaal Renovatie Platform (NRP) looft deze prestigieuze prijs ieder jaar uit voor de beste renovatie- en transformatieprojecten van Nederland. De Gulden Feniks wordt uitgereikt in de categorieën Renovatie, Transformatie en Gebiedstransformatie. Kijk voor meer informatie op www.guldenfeniks.nl en www.nrplaform.nl.

Vind de juiste specialist voor uw monument in de SpecialistenWijzer op Monumenten.nl, met expertise in onderhoud, restauratie en verduurzaming. Voor elke klus een geschikte specialist met kennis van en hart voor monumenten. 

Bouwjaar
1819
Architect (origineel)
onbekend
Architect (transformatie)
Van Dijl Architecten
Eigenaar
Dental Clinics BV
Betrokken partijen
Bouwbedrijf Toeter (aannemer)
Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Weesp en Driemond
Stichting Behoud Maarten Lutherkerk
Organisatie
NPH
Tijdelijk / permanent
Permanent
Gebruiker(s)
patiënten en medewerkers tandartspraktijk
Aantal eenheden (kamers/appartementen/werkunits)
6
Monumentnummer
38580
Google map of Maarten Lutherkerk, Weesp